De mens is door God geschapen om Hem te aanbidden, de lof en de eer te geven in het hele leven. Als creatief wezen is die mens op de aarde geplaatst. Digitale mogelijkheden hebben in die creativiteit ook een plaats. Maar mag je die creatieve mogelijkheden gebruiken om een nieuw universum te bouwen, het Metaverse, het universum voorbij?
Dat roept vragen op:
- Is God niet de Schepper van alle dingen?
- Kan de mens via digitale mogelijkheden een ideale wereld creëren?
- Is er in dat Metaverse ook sprake van goed en kwaad?
- Hoe zit het met het geestelijk leven en de plaats van het Evangelie?
- Wordt Christus verkondigd?
Vrede, Vrede
De profeet Jeremia (6:9-15) kondigt het oordeel over het volk van Israël aan, omdat het niet op zijn zonden en afkeer van God gewezen wil worden. Zij zijn alleen maar gericht op de boodschap van vrede. Van klein tot groot zijn zij bezig zich te bevoordelen. Allemaal, van profeet tot priester, plegen zij bedrog en proberen zij de breuk met God tenminste te genezen door te zeggen: Vrede, vrede, terwijl er geen vrede is. Deze profeten zijn niet Gods profeten, want zij spiegelen het volk voor dat ze in rust en voorspoed kunnen leven; in een zelf gecreëerde, volmaakte wereld vol pais en vree.
Gods ware profeten zijn echter wachters, die alarmeren en oproepen zich te bekeren. Terug keren tot de weg van God of zoals Psalm 119:35 stelt: Doe mij het pad van Uw geboden betreden, want daarin heb ik lust.
Utopia
Het Metaverse is een nieuwe, virtuele internetwereld, die gevormd zal gaan worden door aan elkaar gekoppelde virtuele 3D-ruimtes, gecreëerd door AI (artificial intelligence of kunstmatige intelligentie) en computeralgoritmen. Je zou kunnen zeggen dat er over de bestaande wereld eerst een digitaal beeld wordt gelegd dat de fysieke wereld moet verrijken. Deze augmented reality vormt mede een nieuwe wereld – een utopia1–-, waar je door middel van bijvoorbeeld avatars interactief aan kunt deelnemen. De huidige digitale wereld is vooral plat, zoals Pieter Beens in de nieuwste uitgave van Weet Magazine (nr 73) schrijft, maar ‘dankzij het Metaverse ga je niet langer het internet ‘op’, maar begeef je je ‘erin’’.
Metaverse betekent onder meer ‘naast’ of ‘voorbij’ het universum… In dat nieuwe 3D-internet, dat veel verder gaat dan een VR-bril2, ontstaan allemaal nieuwe mogelijkheden en combinaties: games, muziekmanifestaties, vergaderen, feesten, onderwijs, huizenmarkt, economie, enzovoorts. In die nieuwe werkelijkheid kun je kopen en verkopen met cryptovaluta. Je kunt je zelf via een avatar invoegen in die wereld, maar ook een levensecht hologram laten maken en zo een ‘digitaal-zelf’ in die wereld binnen sturen.
In het Metaverse is het zelfs mogelijk te reizen naar verre bestemmingen, mensen te ontmoeten en te knuffelen, van hen te houden, hen te behagen, maar ook hen te belagen of zelfs dood te schieten. Reeds overleden mensen kunnen via een avatar nog steeds communiceren met de levenden. De grens tussen echt en onecht vervaagt, net als de grens tussen waarheid en leugen, goed en kwaad. Alles lijkt mogelijk en haalbaar in het nieuwe utopia, het Metaverse.
God is Schepper van het Universum
In Genesis 1 is te lezen hoe God de hemel en de aarde heeft geschapen. Het is God die alles door Zijn Woord tot stand heeft gebracht. Hem komt toe alle lof en eer; voor Hem buigt alles zich neer schrijft Nehemia 9:6
En Psalm 19:2 beschrijft hoe in de hele schepping Gods eer en majesteit te zien zijn.
En zo ook Psalm 57:6 en 12
God is de Schepper, dat vraagt om geloof en leidt uiteindelijk tot aanbidding. Hebreeën 11:3 brengt dat geloof in relatie tot de hele schepping, het universum: Door het geloof verstaan wij, dat de wereld door het woord Gods tot stand gebracht is, zodat het zichtbare niet ontstaan is uit het waarneembare.
Metaverse: het nieuwe universum?
Recentelijk is de belangstelling voor de nieuwe wereld van het Metaverse opnieuw gewekt. Mark Zuckerberg, topman van Facebook, maakte bekend zijn social media bedrijf om te vormen tot Metaverse bedrijf onder de naam ‘Meta’. Verschillende andere (game) bedrijven kondigen daarop aan zich ook, vanuit hun expertise, op dat terrein te gaan richten. Zo lijkt er een beweging te ontstaan van mensen en bedrijven die via computertechnologie een nieuwe wereld en werkelijkheid willen bouwen. Hoewel dit nog in een beginfase verkeert, gaan de ontwikkelingen snel, vooral als er geld mee gemoeid is. De lockdowns van de afgelopen twee jaar hebben de ontwikkeling van online vergaderen, presenteren, congressen e.d. in een stroomversnelling gebracht. Dit zegt Mark Zuckerberg in één van zijn video boodschappen over de ontwikkeling van het Metaverse.
Deze ontwikkeling zou zo geformuleerd kunnen worden:
Door menselijke inspanning begrijpen we dat de nieuwe wereld, het Metaverse, door menselijk ingrijpen tot stand is gebracht, zodat het waarneembare is ontstaan uit en door het digitale… (Vergelijk Hebreeën 11:3 en ook Kolossenzen 1:16)
Eén van de belangrijkste kenmerken van het Metaverse is de grenzeloosheid. Alles kan en alles is mogelijk in de nieuwe wereld. Het door de mens geschapen utopia of Metaverse gaat de mens ongekende mogelijkheden bieden.
Een dergelijke wereld werd ook gebouwd in Babel. In Genesis 11:4 lezen we over de torenbouw van Babel. Hier begint het utopia, de globalisering en tot op zekere hoogte het Metaverse van de mensheid: Wij bouwen onze eigen wereld. Maar God daalt neer en stopt hun streven een betere wereld te maken. Genesis 11:6 b ‘Dit is het begin van hun streven; nu zal niets van wat zij denken te doen voor hen onuitvoerbaar zijn’. Genesis 11:8 Daarom ‘verstrooide de HERE hen vandaar over de gehele aarde, en zij staakten de bouw van de stad’.
Maar het streven van de mens, zoals in torenbouw van Babel duidelijk werd, is gebleven. Nebukadnessar zegt, nadat hij heeft moeten erkennen dat God de Allerhoogste is (Daniël 4:3 en 17), in Daniël 4:303 ‘Is dit niet het grote Babel, dat ik gebouwd heb tot een koninklijke woonstede door de sterkte mijner macht en tot eer mijner majesteit?’
Door de geschiedenis heen blijkt telkens weer dit streven van de mens om macht, invloed, heerschappij en het gode-gelijk zijn. Babel zou je kunnen vertalen als ‘poort naar de goden’ en is in de Bijbel voortdurend het symbool van rebellie tegen God. Zijn Woord wordt niet gelezen, laat staan geloofd.
De nieuwe mens
De mens is geschapen naar Gods beeld en gelijkenis, staat in Genesis 1:26 – en het was zeer goed. Maar de mens denkt al snel dat het beter kan. De slang is, volgens Genesis 3:1-7, de katalysator van het kwaad en het streven van de mens te zijn als God, kennende goed en kwaad. Door te eten van de boom van kennis van goed en kwaad, verspeelde de mens ‘het leven’ en deed de dood intrede in de wereld (zie Romeinen 5:12 e.v.). De mens ging leven vanuit het vlees en het begeren van het vlees, schrijft Paulus aan de Galaten (5:17-19). Maar de liefde van God voor deze wereld is zo groot dat Hij Zijn Zoon daarvoor heeft gegeven.
Hij is gestorven, begraven en opgestaan uit de dood. In 2 Corintiërs 5:16-17 vervolgt de Apostel: ‘Zo kennen wij dan van nu aan niemand naar het vlees. Indien wij al Christus naar het vlees gekend hebben, thans niet meer Zo is dan wie in Christus is een nieuwe schepping: het oude is voorbijgegaan, zie, het nieuwe is gekomen’. De nieuwe mens leeft, volgens de Bijbel, geleid door de Geest en toont de vrucht van de Geest (Galaten 5:22-24). Die nieuwe mens, de christen, zoekt dan ook ‘de dingen die boven zijn, waar Christus is, gezeten aan de rechterhand Gods…(Colossenzen 3:1).
Wat maken de bouwlieden van de nieuwe wereld daarvan?
De zaak lijkt op de kop gezet te worden. De huidige, werkelijke wereld wordt beschouwd als een illusie, terwijl het Metaverse, de geestelijke (namaak)wereld, wordt gezien als de werkelijkheid. In deze visie wordt, door de zogenaamde kosmisch humanisten4, de gewone mens als onvolmaakt beschouwd. Wie een nieuw mens wil worden, zal opnieuw geboren moeten worden. Eerst als avatar, of ‘slechts een plaatje’ dat als gebruikersafbeelding op het internet wordt gebruikt. Oppervlakkig gezien is zo’n avatar niet meer dan een foto van een beter uitziende ‘ik’. Die nieuwe ‘ik’ kun je gemakkelijk een facelift geven door pukkeltjes en andere onregelmatigheden te verdoezelen…
Maar er is ook een ander en hoger liggend streven, namelijk het streven een mens 2.0 te maken. De onvolmaakte, bijna goddelijke mens wordt gekoppeld aan een machine, een computer en zelfs aan nieuwe technieken in het Metaverse. Zo wordt die oude mens omgevormd tot avatar, een incarnatie van goddelijke kracht. Dit begrip ‘avatar’ komt uit het hindoeïsme en betekent daar ‘afdaling’. Binnen de New Age werd/wordt het begrip gebruikt om boodschappers aan te duiden die door verheven meesters vanuit de goddelijke hiërarchie naar de aarde worden gestuurd om een boodschap vrede, vrede te verkondigen.
De materialistische kijk op de mens is dat hij het totaal is van zijn onderdelen. Bij de mens 2.0 worden defecte onderdelen vervangen door betere (robot)-onderdelen. De hybride mens wordt geboren!
In het Metaverse kan de onvolmaakte mens dus vervolmaakt worden, zo lijkt het streven. De mens kan dat beter dan de Schepper, maar moet wel als avatar in het Metaverse worden geboren. Dit geboren worden, wordt ook wel incarnatie genoemd. Doodgaan betekent in deze gedachtegang een nieuw leven oppakken, ofwel reïncarnatie. Daarmee zit het Metaverse op de koers van Oosterse religies en vooral van het hindoeïsme.
God geeft waarden en normen
God is een heilig God (Leviticus 19:1-37) en Hij wil dat de mens heilig leeft. Echter, door de zondeval is er een kloof ontstaan tussen God en mensheid. Zoals met de zondeval een vloek over de schepping kwam, zo zal God in Christus alles herstellen. Zie Romeinen 8:19 en verder.
Daarom heeft God de mens dan ook wetten en regels gegeven, opgetekend in Zijn Woord. De waarden en normen die hierin worden genoteerd zijn richtingwijzers voor het leven, waar ook ter wereld. Op hetzelfde moment weet God dat de mens zich niet aan de regels kan houden. Daarom zegt Paulus tegen de Galaten (3:24): ‘De wet is dus een tuchtmeester voor ons geweest tot Christus, opdat wij uit geloof gerechtvaardigd zouden worden’. Letterlijk staat er voor tuchtmeester, opvoeder. De wet is dus een opvoeder voor ons geweest tot Christus. Hij zal de schepping verlossen van de vergankelijkheid en ons lichaam verlossen van de neergang in de dood.
Hoe zit dat nu in het Metaverse?
Terecht zegt Pieter Beens dat ‘het Metaverse, ondanks alle wilde plannen, gewoon nog niet bestaat’. Maar de contouren tekenen zich af en delen van de fundering geven zicht op dat wat zou kunnen verrijzen. Juist op dat moment is het dan zaak na te denken over toekomst en de moraal van het hele verhaal. Gelden in het Metaverse ook de waarden en normen van God en Zijn Woord? Of bepalen de deelnemers samen wat goed en kwaad is? Of is het misschien de CEO die grenzen stelt en zijn het daarna de aandeelhouders die het voor het zeggen hebben? Spreken we over een democratie of over een dictatuur? Heeft God het voor het zeggen of zijn er duistere machten aan het werk?
De meeste aspecten van het Metaverse zijn toch een idee-fixe, een luchtballon of namaak?
Hoofdstuk 13-14 van Jesaja bevatten een profetie over Babel, in de Bijbel de lijn van het duivelse plan de wereld onder de macht van een antichrist te brengen, die een schijnvrede voorspiegelt. In dat proces zouden nieuwe, digitale middelen een grote rol kunnen gaan spelen. Zo ook het Metaverse.
De in 1 Corinthiers 11:11 en verder genoemde, zogenaamde, dienaren van de gerechtigheid, de mensen die ‘vrede, vrede’ roepen, zijn pseudo-apostelen of leugenapostelen. Zij spiegelen een Metaverse, een schijnwerkelijkheid voor, waar namaak-vrede heerst en de mens meent alles in de hand te hebben. In werkelijkheid loopt die nieuwe meta-mens 2.0 aan de leiband van de leugen.
Nieuwe hemel en nieuwe aarde
God schiep de mens en plaatse deze in de hof van Eden om die te bewerken en te bewaren. Hier gaat het om God die in de hof verblijft of woont en de mens die Hem daar dient. Hoezeer de mens dat ook heeft vernield door de keuze te eten van de boom van kennis van goed en kwaad, God belooft een Redder en een Rijk van vrede en gerechtigheid, maar dan wel volgens Zijn plan. Zie Jesaja 2:2-5.
Niet een rijk dat een schijn-vrede en schijn-veiligheid in stand tracht te houden.
Niet een doorzichtige digitale droom, waar mensen figuranten lijken te zijn in een wereld die vanuit de duisternis zou kunnen worden geregeerd.
Niet een universe dat door een Metaverse moet worden vervangen om aan de diepste verlangens van mensen te voldoen.
Maar:
En ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, want de eerste hemel en de eerste aarde waren voorbijgegaan, en de zee was niet meer. En ik zag de heilige stad, een nieuw Jeruzalem, nederdalende uit de hemel, van God, getooid als een bruid, die voor haar man versierd is. En ik hoorde een luide stem van de troon zeggen: Zie, de tent van God is bij de mensen en Hij zal bij hen wonen, en zij zullen zijn volken zijn en God zelf zal bij hen zijn, en Hij zal alle tranen van hun ogen afwissen, en de dood zal niet meer zijn, noch rouw, noch geklaag, noch moeite zal er meer zijn, want de eerste dingen zijn voorbijgegaan. En Hij, die op de troon gezeten is, zeide: Zie, Ik maak alle dingen nieuw….
– Openbaring 21:1-5a
Tenslotte
De mensheid is voortdurend bezig geweest met het creëren van een betere wereld en een volmaakte mens. Zelfs in veel kerken klinkt een boodschap die gericht is op het vestigen van Gods Rijk van vrede en gerechtigheid op aarde – door menselijke inspanning.
Maar alle menselijke inspanning ten spijt, de Bijbel zegt in Daniël 2:34-35 dat zonder toedoen van mensenhanden een steen van de berg losraakt en alle koninkrijken van de aarde zal vernietigen. In de verzen 44-45 wordt dit uitgelegd en gesproken over een koninkrijk dat in eeuwigheid zal bestaan.
De nieuwe digitale wereld, het Metaverse is het parallelle universum of ook wel een schijnwereld. Die volmaakte wereld bestaat naast het gewone universum, legt er een digitale werkelijkheid overheen. Vroeger was dat utopia een droom, nu wordt gewerkt aan de realisatie ervan. Het gaat om een grenzeloze ruimte met onbegrensde mogelijkheden. Het universum kan niet worden vervangen door het Metaverse, want het is een schijnwereld die ons leven vergaand bepaalt. Of moeten we misschien zeggen: kan gaan bepalen.
Als het allemaal doorgaat, leven we straks allemaal in een dubbel-universum, waar waarheid en leugen moeilijk te onderscheiden zijn. Het is gemakkelijk om er een dubbel-leven op na te houden en te genieten van de grenzeloze ruimte voor mijn alter-ego of avatar. Daar hoort natuurlijk een dubbele moraal bij, afhankelijk van het ‘versum’ waar men dan toe wil behoren, alsmede ongekende mogelijkheden.
Voor een christen is het lichaam een tempel van de Heilige Geest. Geldt dat ook voor de avatar? Wordt het evangelie in het Metaverse verkondigd? En als iemand gehoor geeft aan het evangelie, in welk hart neemt Jezus dan plaats?
Is het Metaverse een digitale droom van onsterfelijkheid en zullen mensen zijn als God in een wereld waar pais en vree werkelijkheid wordt of is het een speelplaats van demonen…? Is er misschien sprake van een menstype dat zal zijn als God, kennende goed en kwaad? Of is het misschien de zoveelste technische en digitale ontwikkeling waar we wijs mee moeten leren omgaan?
Psalm 119:35 Doe mij het pad van Uw geboden betreden, want daarin heb ik lust.
Overgenomen met toestemming van Logos Instituut
Auteur Anne Nijburg
Voetnoten
- Utopia is oorspronkelijk een boek uit 1516 van de Engelse humanist Thomas More. Hij beschrijft een denkbeeldige, ideale wereld, een land van volmaaktheid.
- VR is Virtual Reality
- Sommige vertalingen hebben vers 27
- Vergelijkbaar met het transhumanisme, een filosofische beweging met als doel om de biologische grenzen van de mens – die beperkt worden door de evolutie – te doorbreken – door revolutie – door middel van wetenschap en technologie. Bijvoorbeeld het uitbreiden van fysieke en cognitieve vermogens via elektronica en het Metaverse, alsmede het streven naar onsterfelijkheid.
